รู้ทันอาการเท้าดำในผู้ป่วยเบาหวาน
เมื่อพูดถึงโรคเบาหวาน เป็นโรคเรื้อรังติดอันดับต้น ๆ ที่คนไทยเป็นกันจำนวนมาก เราอาจจะเคยได้ยินกันมาบ้างว่า เบาหวานขึ้นตา หรือแม้แต่การเกิดแผลที่เท้าในผู้ป่วยโรคเบาหวานเอง รวมถึงอาการยอดฮิตอย่าง “เท้าดำ” ซึ่งหากเป็นมาก ๆ เข้า อาจนำไปสู่การตัดขาได้ วันนี้เราจะพาไปเจาะลึกอาการเท้าดำในผู้ป่วยเบาหวาน พร้อมแนะวิธีป้องกัน ใครยังไม่อยากถูกตัดขา ต้องติดตามกันให้ดีค่ะ
เบาหวานลงเท้าคืออะไร
เบาหวานลงเท้าเป็นภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาทส่วนปลายจากโรคเบาหวาน มีอาการแสดงได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น
- อาการปวดแสบปวดร้อนบริเวณที่เท้า หรือปวดแปลบ ๆ คล้ายเข็มตำบริเวณเท้าในเวลากลางคืน
- อาการชาบริเวณเท้าทั้งสองข้าง และอาจจะลุกลามไปยังมือทั้งสองข้างได้เช่นกัน ซึ่งอาการขาอาจจะเริ่มตั้งแต่เป็นน้อย ๆ ไปจนถึงระดับรุนแรง คือชาจนไม่รู้สึกอะไรเลย
- ผิวหนังบริเวณเท้าทั้งสองข้างแห้ง ปริแตกได้ง่าย เสี่ยงต่อการเกิดแผลเรื้อรัง
- กล้ามเนื้อบริเวณเท้าบางมัดฝ่อลง เกิดเท้าผิดรูปได้
- ขนที่เท้าหรือขาน้อย
- สีผิวที่เท้ามีความคล้ำมากขึ้น
- มีแผลที่เท้าเรื้อรังและหายได้ยาก
อาการเท้าดำในผู้ป่วยเบาหวาน
ต้องบอกก่อนเลยว่า เมื่อใดที่คุณพบว่าเท้าของคุณมีสีผิวที่เปลี่ยนแปลงไป นั่นกำลังเป็นสัญญาณอันตรายที่คุณจะต้องรีบไปพบแพทย์โดยด่วนแล้วล่ะค่ะ เนื่องจากสีผิวของเท้าในโรคเบาหวานนั้นจัดว่าเป็นภาวะที่อันตราย เสี่ยงต่อการถูกตัดขา ซึ่งหากพบว่าเท้ามีสีที่คล้ำขึ้น ค่อนไปทางดำ และเป็นมัน ขนมักจะร่วง และหากคลำชีพขจรมักจะเบา หากนำไปตรวจ ABI มักจะต่ำกว่าI 0.9 เกิดจากหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงเท้าตีบ โดยทั่วไปแล้ว หากส้นเลือดตีบไม่มาก หรือ อาจจะมีการไหลเวียนของเลือดจากเส้นเลือดใกล้เคียง ทำให้ไม่มีอาการอะไรเลย ต่อเมื่อเส้นเลือดตีบมากขึ้น เลือดไปเลี้ยวอวัยวะส่วนนั้นไม่พอผู้ป่วยจะมีอาการปวดน่อง เป็นตะคริว เท้าชา อ่อนแรง ซึ่งเมื่อเท้าเปลี่ยนเป็นสีที่เข้มขึ้นหรือดำและแห้ง จะหมายถึงเนื้อเยื่อดังกล่าวบริเวณเท้าตายไปแล้ว จากการขาดเลือดไปเลี้ยงที่เท้านั่นเอง
การตรวจวินิจฉัยอาการเท้าดำในผู้ป่วยโรคเบาหวาน
โดยทั่วไปหากมีอาการเท้าดำ แพทย์จะทำการตรวจ ankle-brachial index (ABI) คือการวัดความดันโลหิตที่แขนทั้งสองข้างและขาทั้งสองข้าง และนำเปรียบเทียบกัน ปกติความดันที่ขาจะสูงกว่าที่แขน
ข้อสังเกต
เบาหวานลงเท้าจะทำให้เท้าสามารถเกิดบาดแผลได้ง่ายและเรื้อรัง หายช้า รวมไปถึงภาวะเท้าดำ เนื่องจากผู้ป่วยโรคเบาหวานส่วนมาก มีปัญหาเรื่องหลอดเลือดที่ขาตีบตันแล้ว ตัวโรคเบาหวานเองยังทำให้เท้าชาอีกด้วย เมื่อเกิดแผลที่เท้า ก็มักถูกปล่อยปละละเลย เพราะแผลไม่เจ็บปวด จนทำให้แผลลุกลาม หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง แผลเบาหวานอาจจะลุกลาม มีการติดเชื้อจนถึงขนาดต้องตัดขา บางรายมีการติดเชื้อ รุนแรงอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต การตัดนิ้วเท้าหรือ ตัดเนื้อตายเพียงอย่างเดียว มักไม่ทำให้แผลหาย แต่กลับยิ่งทำให้แผลลุกลามมากขึ้น ดังนั้นจึงไม่ควรปล่อยหากพบว่าเท้ามีอาการผิดปกติ การไปพบแพทย์แต่เนิ่น ๆ จะลดความเสี่ยงที่จะตัดขาลงได้
เท้าดำจากเบาหวานรักษาได้ไหม
เท้าดำจากเบาหวานมาจากาอาการหลอดเลือดตีบตัน หากมีเท้าที่ดำเพียงเล็กน้อย สามารถใช้ยารักษาได้ แต่ในรายที่มีอาการรุนแรง อาจจะใช้การรักษาด้วยการสอดสายสวนขยายหลอดเลือด การผ่าตัดตัดต่อ bypass เส้นเลือดเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงที่ขาได้
ทางที่ดีที่สุด อย่าปล่อยให้เท้าดำเลย หากพบว่าเท้ามีสีที่คล้ำลง ควรรีบไปพบแพทย์โดยทันที จำไว้เสมอว่า เป็นน้อยรักษาได้ เป็นมากโอกาสตัดขายิ่งมีมาก